Ons is egter baie bekommerd oor daardie jongmense wat nie in staat is om ‘n betekenisvolle bydrae te lewer nie – nie tot hul eie of Suid-Afrika se toekoms nie – omdat hulle van hoop en geleenthede ontneem word.
Die tema vir hierdie jaar se Jeugmaand is “Die Jeug neem Suid-Afrika Vorentoe”, wat, volgens ‘n onlangse persverklaring, ‘n aksie-georiënteerde benadering impliseer wat die rol erken wat die Suid-Afrikaanse jeug gespeel het en steeds speel om die land vorentoe te neem. Al is dit waar, en al is dit edel om die rol van die jeug te erken, is dit nie genoeg nie. Dit is tyd om die feite in die gesig te staar: tensy ons die jeug van vandag doeltreffend ontwikkel en bemagtig, sal ons nie daarin slaag om die potensiaal van elkeen in Suid-Afrika in die toekoms te bevry en hul lewensgehalte te verbeter nie. Indien ons nie die jeug vorentoe neem nie, sal hulle Suid-Afrika terugwaarts neem.
In 1995 – 20 jaar gelede – het die ledestate van die Verenigde Nasies die World Programme of Action for Youth to the Year 2000 and Beyond aanvaar en die United Nations Declaration of Intent on Youth: Problems and Potential inkorporeer. Dit erken dat jongmense regoor die wêreld daarna streef om ten volle aan die lewe van die samelewing deel te neem, met inbegrip van die behaling van ‘n onderrigvlak wat met hul ambisies ooreenstem, en om toegang te verkry tot indiensnemingsgeleenthede wat gelykstaande aan hul vermoë is. Gevolglik het die ledestate, met inbegrip van Suid-Afrika, hulself verbind tot verskeie stappe, insluitend om:
- sy jongmense van geleenthede te voorsien om onderrig te verkry en vaardighede aan te leer ten einde produktiewe indiensneming te bekom en selfonderhoudende lewens te lei;
- wedersydse respek, verdraagsaamheid en begrip onder jongmense met verskillende rasse, kulturele en godsdienstige agtergronde te bevorder;
- die situasie van jongmense wat in moeilike omstandighede lewe te verbeter, met inbegrip van die beskerming van hul regte;
- die doelwit van volle indiensneming as basiese prioriteit van sy ekonomiese en maatskaplike beleide te bevorder, met spesiale aandag wat aan die jeug geskenk word;
- te verseker dat jongmense aktiewe deelnemers en begunstigdes is van die ontwikkelingsproses; en
- menseregte en vryhede vir alle jongmense te waarborg in ooreenstemming met internasionale maatstawwe wat met menseregte verband hou.
Hierdie doelwitte is in ooreenstemming met die regte wat in die Grondwet en Handves van Regte vervat word – regte wat deur die staat verwesenlik moet word en deur almal gerespekteer moet word. Hoe vaar Suid-Afrika ten opsigte van hierdie kontrolelys? Indien toegang tot gehalte-onderwys en werkloosheidsvlakke ‘n aanduiding is, staar Suid-Afrika ‘n reuse probleem in die gesig. Nie net ‘n huidige probleem nie, maar ‘n toekomstige probleem. Onderwys- en indiensnemingsgeleenthede hou nie net verband met die huidige stand van sake nie, maar ook met die toekomstige hoop en ambisies van die jeug van vandag. Gevolglik is die ontwikkeling en bemagtiging van die jeug van vandag noodsaaklik om die doelwit te bereik. Dit is ‘n huidige noodsaaklikheid met ‘n toekomstige doelwit – waarsonder nie die jeug van vandag óf ‘n Suid-Afrika van more ‘n toekoms het om te vier nie.
Adv Johan Kruger, Direkteur: Sentrum vir Grondwetlike Regte
