Ondersteun die werk van die FW de Klerk Stigting
Vir meer inligting oor skenkings kontak info@fwdeklerk.org of skandeer die QR-kode hieronder.
DIE TOEKOMS VAN AGOA EN DIE IMPAK OP SUID-AFRIKA: 'N GRONDWETLIKE EN EKONOMIESE PERSPEKTIEF
Uitgereik deur Ismail Joosub namens die FW de Klerk Stigting op 13/08/2024
Die Afrika Groei- en Geleenthede Wet (“AGOA”) is sedert sy ontstaan in 2000 die hoeksteen van handel tussen die VSA en Afrika. Namate AGOA sy hernuwingsdatum in 2025 nader, het onlangse ontwikkelinge die belangrikheid daarvan vir Suid-Afrika se ekonomiese vooruitsigte en sy breër grondwetlike en ontwikkelingsdoelwitte beklemtoon. Hierdie artikel ondersoek die bestaande stand van AGOA, die impak daarvan op Suid-Afrika en hoe hierdie faktore verweef is met grondwetlike en ekonomiese vooruitgang.
Wat is AGOA? Oorsprong en Doel
AGOA, wat deur die VSA Kongres in 2000 aangeneem is, het die handelsdinamika tussen die Verenigde State en sub-Sahara Afrika fundamenteel verander. AGOA is ontwerp om ekonomiese verhoudings te versterk en bied belastingvrye toegang tot die VSA-mark vir meer as 5 000 produkte uit kwalifiserende Afrika-lande (35 lande vanaf 2023), insluitend Suid-Afrika. Hierdie inisiatief het ten doel om ekonomiese ontwikkeling en stabiliteit op die Afrika-kontinent te bevorder deur handels- en beleggingsgeleenthede te verbeter.
AGOA se ontstaan hou verband met die begeerte om ekonomiese groei in sub-Sahara Afrika te ondersteun deur marktoegang uit te brei. Die Wet sou oorspronklik in 2008 tot ‘n einde kom,maar die impak daarvan het gelei tot verskeie hernuwings, met die mees onlangse uitbreiding geldig tot September 2025. Elke hernuwing het AGOA se omvang verbreed, met maatreëls vir beter marktoegang en ondersteuning vir infrastruktuurontwikkeling. Hierdie verbeterings weerspieël AGOA se ontwikkelende rol in die aanspreek van Afrika se ekonomiese uitdagings en die bevordering van sterker handelsverhoudings tussen die VSA en Afrika.
Vir Suid-Afrika verteenwoordig AGOA ‘n beduidende geleentheid. Die land trek voordeel uit belastingvrye toegang vir ‘n wye reeks uitvoere, insluitend motorvoertuie, landbou- en tekstielprodukte. Hierdie toegang bevorder nie net Suid-Afrika se uitvoere nie, maar stimuleer ook ekonomiese groei en werkskepping. Sleutelfigure in die deurlopende AGOA-gesprekke sluit die Amerikaanse administrasie, Kongres en Suid-Afrikaanse handelsverteenwoordigers in. Hulle onderhandelinge en strategieë dryf die toekoms van AGOA, wat die kritieke rol daarvan in Suid-Afrika se ekonomiese strategie en internasionale handelsverhoudings beklemtoon.
Onlangse Ontwikkelings en Suid-Afrika se Betrokkenheid
In Julie 2024 het ‘n Suid-Afrikaaanse handelsafvaardiging, onder leiding van Minister van Handel, Nywerheid en Mededinging Parks Tau en Adjunkminister Andrew Whitfield, ‘n sleutelrol gespeel in die 21ste AGOA-forum wat in Washington, DC, gehou is. Hierdie hoë-vlak profielbesoek het Suid-Afrika se verbintenis tot die bevordering van AGOA beklemtoon en was van groot belang vir sy strategiese belange.
Die afvaardiging het ten doel gehad om ‘n ooreenkoms vir 16-jaar vir AGOA te verseker en het die belangrikheid van die Wet in die verbetering van handelsverhoudings tussen Suid-Afrika en die Verenigde State beklemtoon. Die forum het ‘n geleentheid vir Suid-Afrika gebied om sy posisie as ‘n sleutelbevoordeelde van AGOA te versterk, met sy ekonomie wat grootliks staatmaak op die belastingvrye toegang wat die Wet bied. Die ondersteuning van President Joe Biden se administrasie en lede van Kongres was ‘n beduidende hupstoot, wat ‘n positiewe visie oor AGOA se voortsetting reflekteer.
Verder het die afvaardiging dringende bekommernisse rakende Suid-Afrika se internasionale verhoudings aangespreek, veral met betrekking tot sy bande met Israel, Rusland, Sjina en Iran. Hierdie geopolitieke oorwegings was sentraal tot dié gesprekke, aangesien hulle moontlik die VSA se perspektiewe oor AGOA se hernuwing kan beïnvloed. Deur hierdie kwessies aan te spreek, het Suid-Afrika ten doel gehad om sy buitelandse beleid met AGOA se strategiese doelwitte te belyn en sy handelsvoordele so te verseker.
Uitdagings in AGOA Hernuwingsgesprekke
Tydens die 21ste AGOA-forum in Julie 2024, het Suid-Afrika verskeie uitdagings in sy strewe om AGOA te hernu, uitgelig.
Eerstens hou dit verband met die VSA verhoogde kommer oor Suid-Afrika se buitelandse beleid, veral sy versterking van bande met Rusland, Sjina en Iran. Hierdie nasies word beskou as geopolitieke mededingers van die VSA en Suid-Afrika se betrokkenheid by hulle het kommer by Amerikaanse wetgewers en handelsamptenare veroorsaak. Hulle was besorg dat Suid-Afrika se verhoudings met hierdie lande, AGOA se doelwitte om ‘n stabiele en deursigtige handelsomgewing te bevorder, kan ondermyn. Die VSA het Suid-Afrika se vennootskappe met hierdie nasies as moontlik teenstrydig met AGOA se doelwitte beskou, wat spanning in die hernuwingsgesprekke veroorsaak het.
Daarbenewens was daar spesifieke kwessies rakende Suid-Afrika se standpunte oor internasionale konflikte en beleide. Byvoorbeeld, Suid-Afrika se neutrale of kritiese houding teenoor die Israel-Palestina-konflik is onder die loep geneem. Amerikaanse amptenare en kongreslede het kommer uitgespreek dat Suid-Afrika se buitelandse beleid se standpunte moontlik negatief kan reflekteer op sy verbintenis tot AGOA se handelsbeginsels, wat die geskiktheid en voordele onder die Wet kan beïnvloed.
Handelsverteenwoordigers en kongreslede het ook die doeltreffendheid van AGOA in die aanspreek van handelsbalanse en ondersteuning van Suid-Afrikaanse bedrywe bevraagteken. Hulle het gedebatteer of die Wet se voordele billik versprei is en óf Suid-Afrika sy potensiaal onder AGOA ten volle benut het. Hierdie gesprekke het die impak van Suid-Afrika se handelspraktyke en ekonomiese beleide op Amerikaanse belange ingesluit.
Finansiële en Ekonomiese Impakte van AGOA
Die finansiële en ekonomiese betrokkeheid rondom AGOA se hernuwing is beduidend vir Suid-Afrika. In 2022 het uitvoere van goedere na die VSA met 4% tot $14,4 miljard gedaal, alhoewel uitvoere onder AGOA en die Algemene Voorkeursisteem (“AVS”) saam gegroei het tot ongeveer 25% van totale uitvoere. Tussen 2018 en 2022 het totale uitvoere na die VSA 8% van al Suid-Afrikaanse uitvoere verteenwoordig, met uitvoere onder AGOA wat 1,7% van Suid-Afrika se wêreldwye uitvoere uitgemaak het. In 2022 het uitvoere onder AGOA en VSA saam ongeveer 2,4% van Suid-Afrika se totale wêreldwye uitvoere verteenwoordig. Indien Suid-Afrika AGOA-voordele sou verloor, sou hierdie uitvoere verhoogde tariewe meebring, wat moontlik koste kan verhoog en mededingendheid in die VSA-mark kan verminder.
Onlangse navorsing deur Yash Ramkolowan en ander, wat ‘n berekenbare algemene ewewig (“BAE”) model gebruik, bied gedetailleerde insigte in hierdie potensiële impak. Alhoewel die direkte effek op Suid-Afrika se totale uitvoere na die VSA rondom 2,7% kan wees, sal die grootste verliese in spesifieke sektore gevoel word. Byvoorbeeld, uitvoere in die voedsel- en drankbedryf kan met 16% afneem, terwyl vervoer-toerusting ‘n daling van 13% kan ervaar. Ander sektore soos vrugte en groente en leer en klere kan vermindering van 4,5% en 3,6% ervaar.
Ten spyte van hierdie sektoriese verliese, is die algehele impak op Suid-Afrika se BBP relatief klein, geskat op slegs 0,06%. Hierdie minimale effek spruit voort uit die algemeen lae gemiddelde tariewe op Suid-Afrikaanse goedere, wat vir die meeste produkte onder 5% bly. Verder is Suid-Afrika se uitvoermandjie nou belaai met minerale en metale, wat minder beïnvloed word deur die verlies van AGOA se voorkeurbehandeling.
Daarbenewens kan die potensiële verlies van AGOA breër implikasies hê as net direkte uitvoerimpak. Die onsekerheid rondom AGOA kan markvertroue onderdruk en belegging ontmoedig. Suid-Afrika se besigheidsvertroue, soos weerspieël in die RMB/BER Besigheidsvertrouensindeks, is laag, wat private sektorbelegging beduidend beïnvloed. Hierdie verlies kan hierdie probleme vererger, wat moontlik ‘n swaarder invloed op ekonomiese stabiliteit en groei kan hê as die direkte tariefimpak alleen.
Verder steun die VSA op Suid-Afrika vir kritieke minerale, insluitend mangaan en platinum, wat belangrik is vir verskeie nywerhede. Die voortdurende bespreking rondom AGOA beklemtoon die noodsaaklikheid om bepalings rakende kritieke minerale in te sluit om robuuste ekonomiese diplomasie te handhaaf en voorsieningskettings te beveilig.
Dus, hoewel die onmiddellike ekonomiese impak van die verlies van AGOA-voordele dalk beperk mag lyk, beklemtoon die breër gevolge vir Suid-Afrika se belegging-klimaat en internasionale handelsdinamika die belangrikheid van die handhawing en moontlike verbetering van AGOA se bepalings.
Bron: Aanbieding aan die Gesamentlike Vergadering van die Keurkomitee en Portefeuljekomitee
AGOA se impak op Suid-Afrika openbaar beide beduidende voordele en merkbare uitdagings:
Positiewe Aspekte:
- Handels- en Beleggingsstimulasie: AGOA het as ‘n kragtige katalisator vir handelsgroei tussen Suid-Afrika en die VSA gedien. Sedert sy begin het Suid-Afrika ‘n beduidende toename in marktoegang vir sy produkte gesien, en voordeel getrek uit belastingvrye toegang tot die VSA-mark. Hierdie toegang het nie net Suid-Afrikaanse uitvoere versterk nie, maar ook aansienlike Amerikaanse beleggings aangetrek, wat die ekonomiese bande tussen die twee nasies versterk het.
- Ekonomiese Diversifikasie: Die Wet moedig Suid-Afrika aan om waarde-gevoegde produkte uit te voer, wat ekonomiese diversifikasie buite rou materiale bevorder. Hierdie skuif ondersteun werkskepping en ekonomiese groei, aangesien sektore soos motors, landbou en teksiele verbeterde geleenthede in die VSA-mark ervaar.
- Diplomatieke Verhoudings: AGOA het bilaterale verhoudings tussen Suid-Afrika en die VSA versterk, wat samewerking oor verskeie sektore bevorder. Hierdie diplomatieke betrokkenheid strek verder as handel en bevorder samewerking in areas soos tegnologie, onderwys en omgewingsinisiatiewe.
Negatiewe Aspekte:
- Afhanklikheidsrisiko’s: ‘n Sterk vertroue op AGOA-voordele bring kwesbaarhede mee. Indien die Wet se hernuwing vertraging of ontkenning ondervind, kan Suid-Afrika aansienlike ekonomiese ontwrigtings ervaar. Hierdie afhanklikheid beklemtoon die behoefte aan Suid-Afrika om sy handelsverhoudings te diversifiseer en oorafhanklikheid van AGOA te verminder.
- Politieke Toesig: Suid-Afrika se internasionale verhoudings en interne politieke landskap kan AGOA se toekoms beïnvloed. Onlangs het Amerikaanse wetgewende voorstelle Suid-Afrika se internasionale beleide en binnelandse politiek ondersoek, wat onsekerheid oor die Wet se voortsetting en sy implikasies vir die VSA-Suid-Afrika verhoudings geskep het.
- Ekonomiese Ontwrigting: Die potensiële verlies van AGOA-voordele kan sleutelsektore ontwrig, wat die markstabiliteit beïnvloed ten spyte van die relatief klein projekteerde impak op BBP. Sektore wat sterk op AGOA staatmaak, soos teksiele en landbou, mag verhoogde tariewe ondervind, wat kan lei tot verminderde mededingendheid en ekonomiese spanning.
Die Rol van HBRO in AGOA se Konteks
Die Handel- en Beleggingsraamwerk-ooreenkoms (“HBRO”), wat in 1999 gevestig en in 2012 opgedateer is, speel ‘n sleutelrol saam met AGOA in die vorming van VSA-Suid-Afrika handelsverhoudings. Terwyl AGOA nie-wederkeurige handelsvoorkeure bied, wat Suid-Afrika belastingvrye toegang tot VSA-markte vir verskeie produkte toelaat, bied HBRO ‘n gestruktureerde forum om breër handelskwessies aan te spreek en bilaterale samewerking te bevorder.
Die onlangse herlewing van HBRO beklemtoon sy noodsaaklike rol in die aanvulling van AGOA. Deur HBRO te herleef, kan beide nasies meer effektief handelskwessies aanspreek en hul ekonomiese vennootskap versterk. Hierdie hernude fokus op HBRO help om AGOA se beperkings te balanseer, wat ‘n strategiese kanaal bied om uitdagings aan te spreek en nuwe geleenthede in handelsverhoudings te benut. Die versterking van HBRO ondersteun nie net die breër handelsdialoog nie, maar versterk ook Suid-Afrika se handelsstrategie, wat ‘n meer omvattende betrokkenheid met die VSA verseker.
Vorentoe Kyk: Grondwetlike en Ekonomiese Vooruitgang
Vanuit ‘n grondwetlike perspektief is AGOA se hernuwing en Suid-Afrika se ekonomiese strategieë diep verweef met die land se breër doelwitte van grondwetlike en ekonomiese vooruitgang. AGOA, deur die bevordering van handels- en beleggingsgeleenthede, ondersteun die vervulling van sleutelgrondwetlike regte en doelwitte wat verband hou met ekonomiese en sosiale ontwikkeling.
Ekonomiese Vooruitgang: Die voortsetting van AGOA stem direk ooreen met die grondwetlike mandaat om ekonomiese regte te bevorder soos vervat in artikel 22 (vryheid van handel, beroep en professie) van die Grondwet, wat die reg op ekonomiese aktiwiteit waarborg. Deur Suid-Afrika van verbeterde marktoegang en beleggingsgeleenthede in die VSA te voorsien, versterk AGOA die land se ekonomiese perspektiewe. Hierdie ondersteuning vir ekonomiese groei is noodsaaklik vir die bevordering van die grondwetlike verbintenis om die ekonomiese welstand van alle Suid-Afrikaners te verbeter.
Verbetering van Lewensstandaard: AGOA se impak op spesifieke sektore—soos landbou, motorbedryf en basismetale—omskryf sy rol in die bevordering van lewenstandaarde en sosiale welstand. Die Wet help dus om sektore wat noodsaaklik is vir werkskepping en ekonomiese stabiliteit te bevorder en stem ooreen met die uiteindelike doel om sosiale en ekonomiese welstand te bevorder.
Grondwetlike Vooruitgang: Suid-Afrika se proaktiewe betrokkenheid by internasionale handelsraamwerke soos AGOA en HBRO weerspieël die land se verbintenis tot ekonomiese vooruitgang en internasionale samewerking. Artikel 231 van die Grondwet, wat die bekragtiging van internasionale ooreenkomste aanspreek, beklemtoon die belangrikheid van sulke raamwerke in die vorming van die nasie se ekonomiese landskap. AGOA se hernuwing en die breër handelsstrategie stem ooreen met die bevordering van volhoubare ontwikkeling en die bevordering van internasionale handelsverhoudings wat alle burgers bevoordeel. Verder stem hierdie betrokkenheid ooreen met artikel 195, wat vereis dat die openbare administrasie volgens beginsels van doeltreffendheid en ekonomiese gesondheid bestuur moet word. Deur internasionale handelsraamwerke soos AGOA te integreer, bevorder Suid-Afrika nie net sy ekonomiese doelwitte nie, maar demonstreer dit ook sy verbintenis tot die grondwetlike waarde van die bevordering van menseregte en vryhede (artikel 1(a)).
Gevolgtrekking
Terwyl Suid-Afrika die kompleksiteite van AGOA se hernuwing navigeer, is dit van kardinale belang om sowel ekonomiese as grondwetlike doelwitte in ag te neem. AGOA speel ‘n sleutelrol in die handelsverhoudings tussen die VSA en Afrika, wat ‘n beduidende impak op Suid-Afrika se ekonomiese stabiliteit en groei het. Die suksesvolle hernuwing en verbetering van AGOA bied ‘n belangrike kans om ekonomiese vooruitgang te bevorder en die lewensomstandighede van alle Suid-Afrikaners te verbeter. Vorentoe moet belanghebbendes die geleenthede en uitdagings wat AGOA bied aanspreek en dit as katalisator vir vooruitgang te benut. ‘n Suksesvolle hernuwing sal nie net Suid-Afrika se ekonomiese landskap versterk nie, maar ook die pad baan vir ‘n meer welvarende en stabiele toekoms vir die land en sy mense.