Uitgereik deur die FW de Klerk Stigting op 26/03/2024 

Na ‘n omvattende skriftelike voorlegging aan die Nasionale Raad van Provinsies se Portefeuljekomitee vir Opvoeding en Tegnologie, Sport, Kuns en Kultuur en ‘n mondelinge indiening aan die Parlement, het die FW de Klerk-stigting omvattende en gedetailleerde besware ingedien oor die Wetsontwerp op Basiese Opvoedingswette [B2B-2022] aan die Wes-Kaapse Provinsiale Parlement (“WCPP”), waarin kritieke grondwetlike oorwegings uitgelig word.

Ismail Joosub, Regsoffisier van Konstitusionele Programme by die Stigting, het belangrike kwessies binne die Wetsontwerp beklemtoon. “Die voorgestelde wysigings bring ‘n ernstige risiko mee wat grondwetlike bepalings kan skend, veral artikel 29(2) wat die reg op onderwys in ‘n amptelike taal van keuse waarborg en artikels 30 en 31 wat kulturele deelnameregte beskerm,” het hy beklemtoon. 

Terwyl hy spesifieke besware uiteensit, het Joosub verduidelik: “Die Wetsontwerp verleen hoofde van provinsiale opvoedingsdepartemente ongekende gesag om besluite deur Skoolbeheerliggame (“SBLs”) te ignoreer, wat hul outonomie effektief ondermyn soos uiteengesit in artikels 5(5) en 6(2) van die Suid-Afrikaanse Skolewet en die beginsels van koöperatiewe bestuur oortree.“

Met die klem op grondwetlike beginsels, het Joosub bygevoeg: “Die Grondwet vertrou SBLs met beduidende besluitnemingsowerhede om demokratiese skoolbestuur te verseker, soos bevestig deur verskeie hofuitsprake en opvoedkundige beleid. Enige afwyking van hierdie beginsels stel die fondament van ons demokratiese opvoedingstelsel in gevaar.“

Die Stigting beveel voorgestelde wysigings aan om die gesag van SBLs te versterk, onduidelike terme te verduidelik en volle nakoming van grondwetlike taal- en kultuurreg te verseker, soos uiteengesit in artikel 6(1) en Artikel 6(2) van die Grondwet.

Ter afsluiting, bly die FW de Klerk-stigting vasbeslote om grondwetlike waardes te handhaaf en te pleit vir gelyke toegang tot gehalteopvoeding. Ons dring daarop aan dat die Wes-Kaapse Provinsiale Parlement ons voorlegging sorgvuldig oorweeg en die nodige stappe neem om die besware wat geopper is, aan te spreek om die fundamentele regte wat in ons Grondwet vervat is, te beskerm.