Die FW de Klerk Stigting verwelkom die sterk reaksie van die Zondo-kommissie in reaksie op Jacob Zuma se uitsprake dat hy nie ‘n dagvaarding sal gehoorsaam om voor die staatskaping-ondersoek te verskyn nie. Die Kommissie (die Ondersoek na Staatskaping) is op rekord dat hy verklaar het dat so ‘n daad van die voormalige president getoon het dat hy homself as ‘verhewe bo die wet en die Grondwet’ beskou.
Die bevel van die Konstitusionele Hof verplig mnr. Zuma om ‘n dagvaarding na te kom deur voor hom te verskyn en vrae te beantwoord wat aan hom gestel kan word. Ingevolge die dagvaarding moet mnr. Zuma tussen 15 en 19 Februarie 2021 voor die Kommissie verskyn.
Die Kommissie het verder opgemerk dat ‘hoewel mnr. Zuma weier om die Grondwet na te kom en die bevel van die Konstitusionele Hof te gehoorsaam, hy enersyds steeds die voordele geniet wat die Grondwet aan alle voormalige presidente verleen in terme van pensioen en ander voordele wat deur die belastingbetalers betaal word.
Zuma het dit intussen duidelik gemaak dat hy nie die bevel van die Konstitusionele Hof en die dagvaarding om voor die Kommissie te verskyn, sal nakom nie en eerder tronkstraf in die gesig sal staar.
Die sekretaris van die Kommissie is opdrag gegee om ‘n strafregtelike klag teen Zuma in te dien omdat hy nie op 18 tot 22 Januarie 2021 verskyn het nie.
Een van die grondwaardes van die Suid-Afrikaanse Grondwet is ‘oppergesag van die Grondwet en die oppergesag van die reg’ en artikel 9 (1) van die Handves van Regte bepaal dat ‘almal gelyk is voor die wet’.
Mnr. Zuma se gedrag kom nie net neer op blatante minagting van die Kommissie nie, maar toon ook ‘n duidelike miskenning van die oppergesag van die reg, die howe en die Grondwet. As mnr. Zuma hom wil beroep op die beskerming van die wet ter verdediging van sy regte, moet hy ook ooreenkomstig die wet optree, soos ander wetsgehoorsame burgers moet doen.
Dit is belangrik dat mnr. Zuma deur die Kommissie, die betrokke owerhede en die howe beslissend hanteer word. Versuim om dit te doen, sal ‘n gevaarlike presedent skep: dit sal die oppergesag van die reg sowel as president Ramaphosa se pogings om integriteit in die regering te herstel, ondermyn.
Uitgereik deur die FW de Klerk Stigting
3 Februarie 2021
