Oormatige vrugtelose en verkwistende uitgawes deur staatsdepartemente en SBOs, uitgelig deur die AG, is ‘n kritieke hindernis om te verseker dat die mees kwesbare in die samelewing toegang tot behuising, onderwys en gesondheid het.

Pogings om die geloofwaardigheid van staatsinstellings en SBOs te herstel en die verskillende kommissies van ondersoek om wanadministrasie en korrupsie te ondersoek, is ‘n positiewe tendens. Maar die stadige pas van strafregtelike verrigtinge wat direk verband hou met gebrek aan hulpbronne en vaardighede, is hoogs kommerwekkend. Die omvang van korrupsie het ‘n direkte impak op die staat se plig om regte in die Handves van Regte te bevorder en te beskerm.

Onsekerheid rakende voorgestelde wysigings aan die eiendomsklousule in die Grondwet om onteiening sonder vergoeding toe te laat, skep spanning en waarskynlik beleggingswanvertroue in Suid-Afrika in afwagting van regsekerheid. 

Die ernstige toestand van provinsiale departemente van gesondheidsorg en onderwys, soos uiteengesit in die AG se verslag, is hoogs kommerwekkend en sal bydra tot verdere ongelykheid in Suid-Afrika. Die voorgestelde NHI Fonds spreek nie hierdie dringende kwessies aan nie.

Die staat se pogings om die Wet op Gelyke Indiensneming te wysig om voorsiening te maak vir sektorale numeriese teikens van mense van “aangewese groepe” op alle beroepsvlakke, wys op die mislukking om die ware ongelykheids-aanwysers wat dringend aangespreek moet word, te erken.

Die uitkomste van die verskeie kommissies van ondersoek in 2019 en die President se optrede in hierdie geval sal belangrik wees. Met die nuwe NDOV is daar vertroue dat die geloofwaardigheid van die NVG herstel sal word, maar dit sal tyd neem. ‘n Kritiese faktor om in 2019 te moniteer, sal die NVG se verbintenis wees om staatskapingverwante sake en diegene wat betrokke is by die plundering van VBS Bank, te vervolg. Dit is belangrik om die publiek se vertroue in die kriminele regstelsel te herwin – nie net met betrekking tot korrupsie in die openbare sektor nie, maar ook in die privaatsektor.

Nog ‘n belangrike kwessie om in 2019 te moniteer, sal wees hoe die Staatsdepartemente en SBOs voldoen aan die AG se Verslag en die tekortkome aanspreek en hul bestuur versterk. Dit sal ‘n direkte maatstaf wees van die staat se voorneme om te voldoen aan aanspreeklikheid en deursigtigheid.

Oor die algemeen sal die staat se poging om die stadige tempo van ekonomiese groei en die hoë werkloosheidskoers in Suid-Afrika aan te spreek, ook ‘n belangrik wees. Daar is ‘n dringende behoefte aan die toenemende gaping in ekonomiese welvaart.