Die Raad van Trustees van die FW de Klerk Stigting het die FW de Klerk-welwillendheidstoekenning vir 2020 aan mnr Moeletsi Mbeki toegeken. 

Die FW de Klerk-welwillendheidstoekenning is in 2010 gestig om erkenning te gee aan individue en organisasies wat buitengewone bydraes gelewer het tot die bevordering van welwillendheid tussen Suid-Afrikaners. Vorige wenners sluit in Pieter-Dirk Uys (2012), Studietrust (2013), Patrice Motsepe (2014), Afrika Tikkun (2015), Adv Thuli Madonsela en die Kantoor van die Openbare Beskermer (2016), die afrigter en atleet-span van mev Anna (Ans) Botha en mnr Wayde van Niekerk (2017), en Gift of the Givers (2018).

Die direksie van die FW de Klerk Stigting het besluit om die FW de Klerk-welwillendheidstoekenning in 2020 aan Moeletsi Mbeki toe te ken vir die wyse waarop hy die rasionele middelgrond in Suid-Afrika se nasionale debat deurgaans beklee het. Mnr Mbeki is ‘n sakeman, joernalis, skrywer en politieke en ekonomiese kommentator. Hy is ook die ondervoorsitter van die Suid-Afrikaanse Instituut vir Internasionale Sake.

Die FW de Klerk Stigting neem kennis van die jaarlikse verklaring op 8 Januarie van die Nasionale Uitvoerende Komitee van die ANC, ter herdenking van die organisasie se 108ste verjaardag.

Ons verwelkom die feit dat dit blyk dat die regerende party, tydens die viering van sy verjaardag, tekens van introspeksie toon oor sy “eie foute die afgelope dekade”. Dit sluit in die uitdagings wat ondervind word, die sukkelende ekonomie, onenigheid en faksiegevegte in die organisasie, en ‘n gebrek aan kapasiteit in die staatsdiens en ondernemings in staatsbesit om die mense van Suid-Afrika te dien.

Ons verwelkom ook die regerende party se voorneme om pogings te versterk om staatskaping, korrupsie en onetiese gedrag in eie geledere en in die breër samelewing te beveg; sowel as die belofte om “ons openbare instellings te herstel tot ‘n hoër standaard van aanspreeklikheid en diens”. Ons verwelkom die feit dat die regerende party daartoe verbind is om “toe te sien dat al die nodige ondersteuning aan ons wetstoepassingsagentskappe verleen word, sodat hulle deeglik ondersoek kan doen en effektief kan vervolg sonder vrees of begunstiging”.

Op 6 Desember 2019 het die ad hoc-komitee van die Parlement die Agtiende Wysigingswetsontwerp op die Grondwet (wysigingswetsontwerp) vir openbare kommentaar gepubliseer. Ingevolge die Kennisgewing van die Parlement het die publiek tot 31 Januarie 2020 om skriftelike voorleggings oor die voorgestelde wetsontwerp voor te lê.

Die ad hoc-komitee het die opdrag om die wysiging van artikel 25 van die Grondwet – die eiendomsklousule – op te stel om “eksplisiet dit wat implisiet in die Grondwet is, ten opsigte van onteiening van grond sonder vergoeding, as ‘n wettige opsie vir grondhervorming daar te stel”.

Die Stigting is bekommerd oor die feit dat so ‘n krities belangrike Wysigingswetsontwerp gedurende die feestyd vir openbare kommentaar gepubliseer word. Dit blyk dat hierdie kommer spesifiek tydens ‘n vergadering van die ad hoc-komitee op 3 Desember 2019 bespreek is, maar die regsdienste van die Parlement het die komitee ingelig dat ‘n soortgelyke proses in die verlede met wetsontwerpe gevolg is. Die wysigingswetsontwerp sal blykbaar in Desember aan die Huis van Tradisionele Leiers en provinsiale wetgewers gestuur word, en sal ook vroeg in Januarie 2020 weer in ‘n nasionale koerant gepubliseer word.

Op 29 November 2019 het die FW de Klerk Stigting (die Stigting) ‘n skriftelike voorlegging oor die Wetsontwerp op Nasionale Gesondheidsversekering [B11-2019] (NGV-wetsontwerp) aan die Portefeuljekomitee vir Gesondheid voorgelê. Die NGV-wetsontwerp beoog die instelling van die NGV-fonds – ‘n gesondheidsfinansieringstelsel wat dien as die “enkele koper en betaler van gesondheidsorgdienste” – om Universele Gesondheidsdekking (UGD) te verwesenlik en om uitvoering te gee aan die Staat se grondwetlike plig om toegang te verleen tot gesondheidsorgdienste.

Die Stigting ondersteun onomwonde die strewe na UGD – wat deur die Wêreldgesondheidsorganisasie (WGO) gekenmerk word as om alle mense toegang te verleen tot gesondheidsdienste van voldoende gehalte, sonder om finansieël swaar te kry. Die Stigting glo egter nie dat die voorgestelde NGV die enigste manier is om hierdie edele doelwit vir Suid-Afrika te bereik nie.