***GELEENTHEID UITGESTEL***

Sluit by ons aan vir die eerste in ‘n reeks ontbytbesprekings vir 2020, aangebied deur die Sentrum vir Grondwetlike Regte (SGR) en die Konrad Adenauer-stigting (KAS).

Onderwerp: Post SONA: Die Antwoorde wat Ons Wil Hê

Die SGR het gesoute politieke ontleders uitgenooi om hul menings te deel oor die President se Staatsrede (SONA), wat op 13 Februarie 2020 gelewer sal word.

Die Sentrum vir Grondwetlike Regte (SGR) het ‘n skrywe aan die voorsitter van die Ad Hoc-komitee wat die taak opgelê is om wetgewing te inisieer en in te stel ten einde artikel 25 van die Grondwet te wysig, en ‘n dringende versoek gerig om die sperdatum vir openbare kommentaar te verleng. Op 13 Desember 2019 het die Parlement ‘n uitnodiging in die Staatskoerant gepubliseer waarin hy die publiek versoek om teen 31 Januarie 2020 skriftelike voorleggings oor die konsep-18de Wysigingswetsontwerp op die Grondwet voor te lê.

Kortliks stel die konsep-18de Wysigingswetsontwerp op die Grondwet die wysiging van artikel 25 van die Grondwet voor om voorsiening te maak dat die Howe kan bepaal dat dit in sekere spesifieke omstandighede – uiteengesit in wetgewing – regverdig en billik sal wees kragtens artikel 25(3) van die Grondwet dat die vergoedingsbedrag vir die onteiening van Grond en enige verbetering daarvan, vir die doeleindes van grondhervorming, nul sal wees.

10 Desember word jaarliks herdenk as Internasionale Menseregtedag. Die datum is van besondere belang, aangesien dit die datum is waarop die Universele Verklaring van Menseregte (UDHR) in 1948 deur die Verenigde Nasies se Algemene Vergadering aanvaar is. Die UDHR is gebore na die einde van die Tweede Wêreldoorlog en erken dat almal geregtig is op fundamentele beskerming van menseregte. Die UDHR artikuleer en noem universeel onvervreembare regte soos gelykheid en waardigheid, ongeag gronde soos ras, kleur, godsdiens, geslag, nasionale of sosiale oorsprong. Alhoewel dit nie ‘n bindende dokument is nie, is die UDHR die basis vir meer as 60 menseregte-maatstawwe regoor die wêreld, insluitend die Suid-Afrikaanse Grondwet.

Op Dinsdag, 26 November 2019, het die reëlskomitee van die Nasionale Vergadering (NV) aangekondig dat hy ingestem het tot die Draft Rules to Regulate the Removal of Office Holders of Institutions Supporting Constitutional Democracy (die Reëls). Die Reëls sal die verwydering van ampshoofde, soos die Ouditeur-Generaal en die Openbare Beskermer uit die amp bepaal.

Die opstel van hierdie Reëls word in alle erns gedryf deur die herhaaldelike beroep deur die amptelike opposisieparty, die DA, asook die burgerlike samelewing, om die verwydering van die Openbare Beskermer, advokaat Busisiwe Mkhwebane. Die beroepe om haar verwydering spruit uit veelvuldige hofbevindings teen die Openbare Beskermer in haar persoonlike hoedanigheid en teen haar kantoor. Die opvallendste hiervan was die ABSA/Bankorp-aangeleentheid, waarin die verslag van die Openbare Beskermer ter syde gestel is, en sy is gelas om 15% van die Suid-Afrikaanse Reserwebank se regskoste te betaal. Meer onlangs is sy beveel om 5% van die regskoste van elk van die twee applikante in die Estina Dairy-saak te betaal.

25 November is die jaarlikse herdenking van die Internasionale Dag vir die Uitwissing van Geweld teen Vroue, asook die aanvang van die Verenigde Nasies se veldtog van 16 Dae van Aktivisme teen geslagsgebaseerde geweld (GGG). Hierdie veldtog is ‘n jaarlikse beweging wat daarop gemik is om optrede te verskerp, bewusmaking te bewerkstellig en om magtige vrouebewegings te vereer en te erken, wie se onverbiddelike werk poog om veiliger omgewings vir vroue en kinders te skep en te bevorder, waar hulle hul ook al mag bevind. Die veldtog van 16 Dae eindig op 10 Desember, wat ook Internasionale Menseregtedag is, wanneer die wêreld erkenning verleen aan die groot vordering wat gemaak is in die beskerming en bevordering van universele menseregte.

Die Verenigde Nasies se entiteit vir geslagsgelykheid en die bemagtiging van vroue (VN-vroue) herdenk elke jaar hierdie tydperk van 16 Dae onder ‘n ander tema wat spreek tot die kwessies vroue die meeste raak. Hierdie jaar is die tema “Orange the World: Generation Equality Stands against Rape!”, en vra gemeenskappe om standpunt in te neem teen verkragting.

Sluit by ons aan vir die vierde in ‘n reeks besprekings vir 2019, aangebied deur die Sentrum vir Grondwetlike Regte (SGR) en die Konrad Adenauer-stigting (KAS).

Onderwerp:    “Wat beteken die Wetsontwerp op Nasionale Gesondheidsversekering vir ons?” 

Die SGR het kundiges genooi om die implikasies van die Wetsontwerp op Nasionale Gesondheidsversekering (NGV-wetsontwerp), asook die uitvoerbaarheid van die bepalings, te ontleed. Die NGV-wetsontwerp is onlangs in die Parlement ter tafel gelê en daar word tans op openbare kommentaar oor die Wetsontwerp gesoek. Sprekers:                 

• Mnr Michael Settas, lid van die eenheid vir gesondheidsbeleid, Vryemarkstigting
• Mnr Russell Rensburg, Direkteur, Rural Health Advocacy Project

Vanaf 8 Oktober 2019 het buitelandse burgers wat in Suid-Afrika as vlugtelinge en asielsoekers gewoon het, buite die Verenigde Nasies se vlugtelingagentskap (UNHCR) se kantore in Kaapstad en Pretoria kampeer. Hulle het (en is nog steeds) op soek na hervestiging in ander lande, na die onlangse vlaag gewelddadige vreemdelingehaat in die land. Die aanvalle in September het internasionale woede veroorsaak en 12 mense is dood (waarvan die meeste Suid-Afrikaners was), honderde is in hegtenis geneem en eiendomskade ter waarde van duisende rande is op die strate van Johannesburg aangerig.

DIE GRONDWET IN AKSIE

Sluit by ons aan vir die tweede in ‘n reeks ontbytbesprekings vir 2019, aangebied deur die Sentrum vir Grondwetlike Regte (SGR) en die Konrad Adenauer-stigting (KAS).

Onderwerp: Die Verslag van die Presidensiële Adviespaneel oor Grondhervorming en Landbou: Die Voor- en nadele

Die SGR het kundiges genooi om die aanbevelings van die Presidensiële Adviespaneel oor Grondhervorming en Landbou te ondersoek. Die paneel het die mandaat gehad om beleidsperspektief te gee oor grondhervorming rakende restitusie, herverdeling en verblyfreg hervorming en om onder andere die omstandighede waaronder onteiening sonder vergoeding toegepas sal word, te oorweeg.